Python Operatörleri Nelerdir?
Python, sahip olduğu operatörleri ile geliştiricilere matematiksel hesaplamalardan mantıksal karşılaştırmalara, bit düzeyi işlemlerden atama işlemlerine kadar geniş bir yelpazede işlevsellik sunar. Bu yazımızda, Python’daki operatörleri listeler halinde sunup her birinin ne işe yaradığına dair açıklamalarda bulunacağız. Hem yeni başlayanlar için temel bir rehber oluşturacak hem de daha deneyimli geliştiricilere hatırlatıcı nitelikte bilgiler sunacağız.
Python Aritmetik Operatörleri
Aritmetik operatörler, matematiksel işlemleri gerçekleştirmek için sayısal değerlerle birlikte kullanılır. Bu operatörler, temel aritmetik işlemler için kullanılır: toplama, çıkarma, çarpma, bölme gibi. Haliyle sayısal değerler üzerinde işlem yapmamıza olanak sağlar. Aşağıdaki tabloda Python aritmetik operatörleri x= 20 ve y = 2 üzerinden gösterilmiştir:
| Operatör | Adı | Örnek | Sonuç |
|---|---|---|---|
| + | Toplama (Addition) | x + y 20 + 2 | 22 |
| – | Çıkarma (Subtraction) | x – y 20 – 2 | 18 |
| * | Çarpma (Multiplication) | x * y 20 * 2 | 40 |
| / | Bölme (Division) | x / y 20 / 2 | 10.0 |
| % | Mod alma (Modulus) | x % y 20 % 2 | 0 |
| ** | Üs alma (Exponentiation) | x ** y 20 ** 2 | 400 |
| // | Tam bölme (Floor division) | x // y 20 // 2 | 10 |
Python Atama Operatörleri
Atama operatörleri, değişkenlere değer atamak için kullanılır. Aşağıdaki tabloda Python atama operatörleri x üzerinden gösterilmiştir;
| Operatör | Kısa Kullanım | Uzun Kullanım |
|---|---|---|
| = | x = 6 | x = 6 |
| += | x += 6 | x = x + 6 |
| -= | x -= 6 | x = x – 6 |
| *= | x *= 6 | x = x * 6 |
| /= | x /= 6 | x = x / 6 |
| %= | x %= 6 | x = x % 6 |
| //= | x //= 6 | x = x // 6 |
| **= | x **= 6 | x = x ** 6 |
Her ne kadar x += 6 ve x = x + 6 ifadeleri işlevsel olarak aynı sonucu üretse de, bu iki ifade arasında stilistik ve özellikle de performansla ilgili bazı farklar vardır. Zira x += 6 ifadesi, x değişkeninin mevcut hafıza adresinde güncelleme yapar ve bu da hafıza yönetimi açısından daha verimli olmaktadır. Diğer yandan, x = x + 6 ifadesi, x + 6 sonucu için yeni bir hafıza alanı tahsis eder ve bu da ilgili işlemi yavaşlatır. Bu nedenle büyük veri setleriyle çalışırken, x += 6 ifadesini kullanmak hafıza ve hız açısından daha avantajlıdır.
Python Karşılaştırma Operatörleri
Karşılaştırma operatörleri iki değeri karşılaştırmak için kullanılır. Eğer karşılaştırılan şeyler doğruysa true (doğru), yanlışsa (false) döndürür.
| Operatör | Açıklama | Kullanım |
|---|---|---|
| == | eşittir | 10 == 10 |
| != | eşit değildir | 10 != 9 |
| > | büyüktür | 10 > 5 |
| < | küçüktür | 10 < 5 |
| >= | büyük eşittir | 5 >= 5 |
| <= | küçük eşittir | 5 <= 5 |
Python Mantıksal Operatörler
Mantıksal operatörler, koşullu ifadeleri birleştirmek için kullanılır. Bu operatörler, iki değeri karşılaştırmamıza yarar. Eşitlik, büyüklük veya küçüklük gibi karşılaştırmalarda kullanılır. Bu operatörlerin sonucu her zaman bir mantıksal değerdir (True veya False). Aşağıdaki tabloda bu operatörler x = 7 değeri için gösterilmiştir:
| Operatör | Açıklama | Örnek | Sonuç |
|---|---|---|---|
| and (ve) | Her iki ifade de doğruysa True döndürür | x < 5 and x < 10 | True |
| or (veya) | İfadelerden biri doğruysa True döndürür | x > 10 or x < 4 | False |
| not (değil) | Sonucu tersine çevirir, sonuç doğruysa False döndürür | not(x > 5 and x < 10) | False |
Python Benzerlik Operatörleri
Benzerlik operatörleri, nesnelerin eşit olup olmadıklarını değil de aynı nesne ve aynı bellek konumuna sahip olup olmadıklarını karşılaştırmak için kullanılır. Aşağıdaki tabloda x = [“elma”, “armut”] ve y = [“elma”, “armut”] ifadeleri için derlenmiştir;
| Operatör | Açıklama | Örnek | Sonuç |
|---|---|---|---|
| is | Her iki değişken de aynı nesneyse True döndürür | x is y | True |
| is not | Her iki değişken de aynı nesne değilse True döndürür | x is not y | False |
Python Üyelik Operatörleri
Üyelik operatörleri, bir nesnede bir dizinin sunulup sunulmadığını test etmek için kullanılır. Aşağıdaki tabloda x = 1, y = [1, 2, 3] ifadeleri için derlenmiştir:
| Operatör | Açıklama | Örnek | Sonuç |
|---|---|---|---|
| in | Nesnede belirtilen değere sahip bir dizi varsa True döndürür | x in y | True |
| not in | Nesnede belirtilen değere sahip bir dizi yoksa True döndürür | x not in y | False |
Python Bitsel Operatörleri
Bitsel operatörler, binary yani ikili sayıları karşılaştırmak için kullanılır. Bu operatörler, sayıların bit düzeyinde işlem yapmak için kullanılır. Özellikle performansın önemli olduğu veya düşük seviyeli işlemlerin gerektiği durumlarda kullanılır. Bakınız:
| Operatör | Açıklama |
|---|---|
| & (AND) | Her iki bit de 1 ise her biti 1’e ayarlar |
| | (OR) | İki bitten biri 1 ise her biti 1’e ayarlar |
| ^ (XOR) | İki bitten yalnızca biri 1 ise her biti 1’e ayarlar |
| ~ (NOT) | Tüm bitleri ters çevirir |
| << (sola 0 kaydırma) | Sağdan sıfırları iterek ve en soldaki bitlerin düşmesine izin vererek sola kaydırın |
| >> (sağa 0 kaydırma) | En soldaki bitin kopyalarını soldan içeri iterek sağa kaydırın ve en sağdaki bitlerin düşmesine izin verin |