“Memory Leak” Kavramı

Bu yazımızda, programlamadaki “memory leak” kavramını, özellikle de JavaScript bağlamında inceleyeceğiz. İlk önce, “memory leak nedir?” sorusuna cevap verelim.

“Memory Leak” Nedir?

“Memory leak”, Türkçede “hafıza sızıntısı” olarak ifade edilebilir. İsminden de anlaşılacağı üzere, bir programın kullandığı hafızayı zamanı geldiğinde serbest bırakmaması durumunu ifade eder. Yani, program belleği alır (veya “rezerve eder”) ve kullanımı bittiğinde bu belleği geri vermez. Bu da , zamanla sistemin yavaşlamasına veya hatta çökmesine neden olabilir.

Konuyu somutlaştırmak adına şöyle düşünebiliriz: Eğer evinizde sürekli damlayan bir musluk olsaydı, bu damlalar zamanla birikerek fark edilir bir su kaybına yol açardı, değil mi?

İşte programlamadaki “memory leak” kavramı da bu duruma oldukça benzerdir. Program çalışırken hafızayı kullanır, fakat bu hafızayı zamanında serbest bırakmazlarsa, bu “sızıntılar”, yani kullanılamayan bellekler yavaş yavaş birikir ve programın genel performansını düşürür.

“Memory leak, özellikle manuel bellek yönetimi gerektiren C ve C++ gibi dillerde sıkça rastlanır. Ancak “garbage collector” gibi otomatik bellek yönetimi kullanan Java, JavaScript veya Python gibi dillerde hafıza sızıntıları nadiren oluşur. Ancak bu dillerde bile yanlış kodlama uygulamaları sonucu hafıza sızıntıları gözlemlenebilir.

Neler “Memory Leak”e Yol Açar?

Memory leak’e neden olan bazı yaygın durumlar şunlardır:

1. Belleğin Geri Verilmemesi: Özellikle C ve C++ gibi dillerde ayrılan belleğin geri verilmemesi.
2. Döngüsel Referanslar: İki nesnenin birbirine referans vermesi ve hiçbirinin serbest bırakılmaması.
3. Event Dinleyicilerinin Kaldırılmaması: Özellikle JavaScript’te event dinleyicilerinin kaldırılmaması.
4. Açık Kaynakların Kapatılmaması: Dosya veya veritabanı bağlantıları gibi kaynakların kapatılmaması.
5. Yanlış Kütüphane Kullanımı: Dış kütüphanelerin hatalı kullanımı.
6. Aşırı Cache Kullanımı: Verinin gereğinden fazla cache’de tutulması.

Aşağıdaki JavaScript kodunda, bir butonun tıklama olayını dinleyen bir kod yapısı verilmiştir:

let button = document.getElementById("myButton");
button.addEventListener("click", function() {
    console.log("Button clicked!");
});

Bu kodda bir memory leak oluşturmamış gibi görünüyor, değil mi? Ancak, eğer bu buton web sayfasından kaldırılırsa ve olay dinleyicisi kaldırılmazsa işte o zaman “memory leak” ortaya çıkar. Çünkü buton artık sayfada olmadığı halde, onunla ilişkilendirilen olay dinleyici hafızada yer kaplamaya devam etmektedir.

Özetle, “memory leak” dediğimiz yapı bir nevi hafızanın “gaspçısı” olarak düşünülebilir. Belleği alıp kullanır, fakat gerektiğinde geri vermez. Bu da uzun vadede sistemin kaynaklarının tükenmesine ve performans problemlerine neden olabilir.